23-06-2006

De empennage kit, oftewel de staart van het vliegtuig, is gearriveerd. Konden helaas pas laat in de avond eventjes een blik werpen op het pakket. Zag er goed uit, geen beschadigingen aan de buitenkant te zien. Helaas zit er in de skin van de proefset een vouw. Is niet de moeite om terug te sturen, het gaat er tenslotte om de verschillende technieken uit te proberen.

26-06-2006 2 uur

De eerste inventarisatie. Alles is aanwezig! Systeem bedacht om alles simpel terug te kunnen vinden.

27-6-2006 1 uur

Nog wat geinventariseerd, en de allereerste dimples gemaakt. Gaat goed. Wel moeilijk dat Amerikaanse systeem van maten. Boortje #40 is kleiner dan #30... We zullen er aan moeten wennen.

19-07-2006

Gewerkt aan de proefset. Het is wel wennen, al die Amerikaanse maten: 15/32 ", ik loop de hele tijd om te rekenen. We zijn al wel blij dat we de kostbare pneumatische squeezer en de DRDT-2 hebben aangeschaft, het werkt véél eenvoudiger zo.

20-07-2006 3uur

De eerste echte werkdag aan de empennage. Gewerkt aan de horizontal front spar en de reinforcement bars. Op maat geboord en afgebraamd. De temperatuur was inmiddels opgeloen tot ruim boven de dertig graden. Dat hebben wij nou altijd: als we gaan klussen komt er een hittegolf.

21-07-2006 10 uur

Gepuzzeld met de tekening. Gelukkig zijn er veel collega-bouwers in Amerika die alles goed hebben gefotografeerd, dus een uurtje plaatjes kijken was zeer verhelderend. De horizontal rear spar, alsmede de ribben HS404 en HS405 op maat gezaagd. Contacten gelegd met de importeur van Spies Hecker, hun primer zullen we gaan gebruiken.

23-07-2006 7 uur

24-07-2006 8 uur

De ribs geflute van de horizontal stabiliser (als de ribs geperst zijn, zijn ze krom. Door ze met een speciale tang te "fluten" kan je ze weer mooi recht maken) en afgebraamd.

Kwam wel iets vreemds tegen : HS708 heeft in de voorste flens maar één gaatje zitten, terwijl er op de tekening twee staan. Op zich geen probleem, er zit een pilothole in de skin, maar wel vreemd.

Verder de constructie in elkaar geclecoed om de ribs aan de spar te boren.

26-07-2006 12 uur

Alle ribben geboord die aan de spar vastkomen.

27-07-2006 10 uur

De gaten van HS 404 zitten wel vrij dicht tegen de rand aan; na contact met Van's bleek het geen probleem. Verder veel afgebraamd en gedimpled: je moet in beide platen die je wilt verbinden een verdieping maken waar de klinknagel mooi wordt verzonken. Spuitcabine gebouwd van landbouwplastic.

05-08-2006 9 uur

Alle ribben en spars van de vertical stabilizer afgewerkt.

06-08-2006 13 uur

Stiffners van de rudder gemaakt.

07-08-2006 15 uur

VS gedimpled. Alle delen van de HS en VS geprimed. Ilse is de betere spuiter.

08-08-2006 8 uur

Aan de front spar gewerkt. Geclecoed en geklonken.

09-08-2006 3uur

Vandaag de hele horizontal stabiliser geklonken. Ilse "bucked" oftewel houdt het contragewicht vast, Victor gebruikt de "rivetgun" oftwel de klinkhamer. Aan de randen kunnen we erbij met de squeezer, die de klinknagels in elkaar perst.

11-08-2006 3 uur

Tijdens het klinken van de font spar met de reinforcement bar bleken we de middelste 4 gaten niet gedimpled te hebben. Probleem, want we hadden er al aardig wat klinknagels ingeperst! Na een angstige inspectie zagen we dat de reinforcement bar wel was verzonken. Het hele spul in de dimpler geklemd, en toen bleek dat we het geheel alsnog konden afwerken.

12-08-2006 11 uur

Vandaag de rear spar van de vertical stabiliser geklonken. Eén van de middelste klinknagels van een rib wilde maar niet recht komen. Paar oplossingen: 4" yoke voor de squeezer bestellen, een blindrivet, een bout erdoorheen of een "oops-rivet". Maar even naar Van's mailen voor de zekerheid.

Bovendien zijn we verdergegaan met het klinken van de skins van de rudder. Helaas wel met een kleine imperfectie, maar gelukkig heeft Ilse ervaring met uitdeuken... Ook alvast het rudderskeleton geclecoed en op maat geboord.

14 08 2006 5 uur

Bericht gekregen van Van's dat mijn voorgestelde oplossing om de rib aan de spar te bevestigen ok is. Dus er een popnagel ingezet. Voor sommige RV-bouwers is dit een doodzonde, maar wij zijn héél nuchter. Het voldoet en het is later niet zichtbaar meer.

Dat betekende dat we verder konden gaan met het klinken van de skins, aangezien alle delen al geprimed waren. Het gaat herkenbaar worden!

16 08 2006 5 uur

Stripje gefabriceerd voor de versteviging van het rudder. Soms moet je zelf dus iets maken van ruw materiaal. Alle gaten van het rudder pasgeboord.

18 08 2006 5 uur

Je hebt van die dagen dat je maar niet opschiet. Dit was er zo één. In rib R903 zitten nu 2 prachtige gaatjes vlak naast elkaar. Het dimpelen ging zo lekker dat je je concentratie soms verliest... de squeezer perst gewoon door, ook al zit er nog geen gat. Dan maar een nieuwe rib bestellen, we doen geen consessies aan de kwaliteit.

21 08 2006 5 uur

Vandaag de laatste dimples in de ribs van de vertical stabiliser gemaakt. De ruimte is hier te nauw voor de pneumatische squeezer en de gaan zitten niet op één lijn voor de popnagel-squeezer zodat we iets anders moesten verzinnen. Met de hamer via een persluchtnippel op een dimple-die slaan, die weer in een zelfgefrabriceerde mal terechtkwam bleek de beste oplossing.
Verder zijn we aan de slag gegaan met de verstevigingsstrips van de elevators.

23-8-2006 5 uur

Verdergegaan met het dimpelen en pasboren van de stiffeners op de skins. Bovendien hebben we ze allemaal gedeburred.

26-08-2006 6 uur

De bevestigingsplaat voor de servomotor van de electrische trim op maat gemaakt en gedimpeld. Was eventjes lastig want de dimpels voor de schroef van het afdekplaatje én de dimpels van de nutplates zitten vlak naast elkaar, dat gaat dus niet met de squeezer. Moest dus een contra-malletje maken waar ik de dimpels er met de hand in kon tikken. Verder weer veel afgebraamd...

28-08-2006 8 uur

Tip-rib R903 en counterbalance-rib R912 geflute. Bovendien de counterbalance rib aan de spar pasgeboord, daarna pasgeboord aan de ribs. De verstevigingsplaten zijn pasgemaakt op de E702 spar, zowel de linker als de rechter elevator. Ook hebben we de contragewichten op maat gemaakt. Aan het plafond hebben we "gallery of broken dreams" ingericht.

29-08-2006 5 uur

Contragewicht van de rudder passend gemaakt. De trailing edge gedimpeld en gecountersunk, of hoe dat ook in het nederlands mag heten. Verzonken, dat is het woord! Ook moest rib E-709 naar spar E-702 verzonken worden omdat de elevator horn WD-605-1-R er later vlak tegenaan moet worden gemonteerd. Helaas ging dat alleen maar met de poprivet dimpler, maar het resultaat is bvredigend.

30-08-2006 2 uur

Ilse heeft eventjes flink in het rond gespoten met de primer, dus we kunnen weer wat in elkaar klinken

31-08-2006 4 uur

De verstevigingsstrips van zowel de linker- als de rechter elevator skins zijn ge-backrivet. Er gaat speciale tape over zodat de skins niet beschadigen.

01-09-2006 5 uur

Diverse kleine klusjes.

02-09-2006 5 uur

Vandaag gerommeld met de momentsleutel. Hoewel ik 'm ingesteld had op een hele lage 20 ft/lbs kon ik flink doorpersen. Dat is dus niet de bedoeling! Maandag maar eens door een expert laten bekijken. Ook de skins van de rudder pasgeboord en de met de zelfgefabriceerde zetbank de trailing edge van de skin in de juiste hoek gezet. Het kostte wel wat inspanning maar volgens mij is het resultaat ok. Daarna alle gaten van de skins pasgeboord. Met mijn nieuwe speeltje, een pneumatische cleco tang, ging dat lekker ontspannen.

03 09 2006 10 uur

Vandaag hebben we eerst de counterbalance skin van de rudder aan de skin vastgeklonken. Daarna de spar erin en de ribs gedeeltelijk vastgemaakt. Vervolgens hebben we veel tijd besteed om aan beide kanten van de trailing edge een geleidestrip op maat te maken waarna we de wig die tussen de beide skin komt vastgelijmd en vervolgens geclecoed hebben. Klinkt ingewikkeld, maar dat is allemaal om een perfecte, kaarsrechte trailing edge te krijgen. Dit laten we een paar dagen drogen, daarna kunnen we gaan klinken.

05 09 2006 3 uur

Rechter elevator gedimpled

07 09 2006 2 uur

Zenuwslopend werkje, het klinken van de trailing edge van het rudder. Maar het is op één klein ongerechtigheidje na mooi en strak geworden. Ik weet nu hoe het moet, de volgende wordt mooier.

12 09 2006 4 uur

De leading edge van het rudder is gevormd en gepopnageld. De ronding krijg je door een stok van 1" met gaffertape vast te plakken aan de rand en de stok met behulp van een griptang ofzo naar voren te rollen. Omdat je er aan de achterkant niet meer bij kunt moet je poppen in plaats van klinken. Is goed gelukt, de naden sluiten perfekt aan.

15 09 2006 2 uur

Contragewicht E714L geboord en vastgeclecoed in de hele constructie. Boren op zeer lage snelheid is de beste manier.

16 09 2006 3 uur

Linker elevator skin pasgeboord; frame afgebraamd en gedimpeld.

20 09 2006 3 uur

Linker elevator gedimpeld; linker contragewcht op maat gemaakt en geboord; alvast de blokken gezaagd waar we later de flanken van de trimtabs mee moeten buigen.

25 09 2006 8 uur

Moeilijk karweitje vandaag; we hebben eindelijk de flanken van de elevatorskin en de trimtab gezet. Met behulp van houten blokken en lijmklemmen wordt alles bij elkaar gehouden. Vervolgens klop je met een ander houten blokje het lipje om en tenslotte wordt met de pneumatische hamer het laatste stukje gezet. De allereerste viel niet mee, want we waren vergeten dubbelzijdige tape op de binnen-spie te plakken. De trimtab die we daarna deden, is prima gelukt.
Ook hebben we de beugels van de servo voor de electrische elevatortrim op maat gemaakt.

26 09 2006 4 uur

Gewerkt aan het trimvlak, voornamelijk bezig geweest met het positioneren van pianoscharnier.

29 09 2006 1 uur

Even wat onderdelen ontvet en bewerkt met Scotchbrite als voorbereiding voor de primer.

30 09 2006 1 uur

Verschillende onderdelen geprimed.

01 10 2006 8 uur

Eindelijk kunnen we weer eens wat onderdelen definitief in elkaar zetten. Vandaag hebben we de rechter elevatorskin geklonken. Ook zijn we bezig geweest met het frame van de linker elevator. Dat lijkt een probleempje te gaan worden: er is één nagel bij die maar niet recht wil komen. Misschien is het gat wel niet helemaal recht geboord, ik weet het niet. Op dit moment overweeg ik om er een BSPQ popnagel in te zetten. Uiteraard heb ik die niet op voorraad....

03 10 2006 5 uur

Met de nieuwe yokes voor de pneumatische squeezer die we vandaag binnen hebben gekregen kunnen we een aantal rivets zetten die tot nu toe onbereikbaar waren, zoals de rudderhorn en de uiteinden van de rudderskins. In een paar gevallen moesten we popnagels gebruiken, maar dat is vrijwel onzichtbaar.
Bij het monteren van de servo voor de trim kwamen een merkwaardige fout tegen: als de servo op de beugels wordt gezet, zitten de klinknagels die die beugels op de montageplaat vasthouden in de weg. Is op te lossen met een paar ringetjes, maar wel vreemd. Iedere bouwer moet hier last van hebben, dus dat gaan we eerst maar eens uitzoeken.

05 10 2006 5 uur

We hebben de rudderhorn op het frame van de rechter elevator geklonken en de skin geklonken. Binnenin een aantal dotjes vloeibaar rubber aangebracht om het resoneren van de stiffners tegen te gaan.

11 10 2006 3 uur

Zoals op 1 oktober al gemeld, lukte de verbinding tussen een spar en een rib maar niet. Blijkbaar was het gat niet goed haaks geboord. We hadden helaas geen vervangende klinknagels op voorraad en opsturen vanuit Amerika is erg kostbaar, dus dachten we: we gaan ze wel halen. Dus het vliegtuig gepakt en naar vliegveld Lelystad gevlogen om daar door Rutger van Prekas op een uiterst vriendelijke en behulpzame manier geholpen te worden. Of we veel geld uitgespaard hebben vraag ik me wel een beetje af...., maar dat betekende wel dat we de linker elevator konden gaan klinken. Ook hebben we de gaten voor de verzonken popnagels aan de zijkanten van de tabs geboord en gedimpeld.

14 10 2006 4 uur

Het trimvlak is geklonken. Eén klinknagel moesten we vervangen door een popnagel omdat die te dicht langs de rand zit en dus niet goed kon worden gedimpeld. Verder de hele linker elevator geklonken en het trimvlak mooi uitgelijnd. Er was iets mis gegaan met het primen van het trimvlak, dat is inmiddels ook opgelost. Servo van de electrische trim gemonteerd, iets verhoogd met ringetjes.

18 10 2006 3 uur

De laatste fase van de staart...het omrollen van de leading edge van de elevators. Een lastig karweitje. Met een mal (lees:afgezaagde bezemsteel) wordt deze rand in vorm gebogen. Het lastigste is het laatste stukje, dat moet net iets meer radius krijgen om mooi aan te sluiten.

29 10 2006 3 uur

Verdergegaan met het rollen van de leadings edges. Vervelend werkje, het kost veel moeite om een mooie naad te maken. Uit eindelijk is het allemaal wel goed gelukt.

31 10 2006 3 uur

De rod-end bearings gemonteerd, oftewel de draaipunten tussen de verschillende bewegende delen van de staart. Alles moet mooi uitgelijnd worden zodat de delen de juiste uitslag kunnen gaan maken.

07 11 2006 4 uur

Horizontal stabiliser skins op maat gemaakt zodat de elevators er goed langs kunnen bewegen. Uit HS603PP moet een hapje gehaald worden zodat de elevators ook voldoende uitslag naar beneden hebben. Skin onder de trimtab op maat gemaakt zodat dat vlak de goede hoek kunnen maken.

17 11 2006, tussenstand van de empennage: 254 uur

De vleugelonderdelen zijn eindelijk gearriveerd. Dat betekent dat we de onderdelen van de staart voorlopig even veilig op moet bergen. De horizontal stabiliser met de elevators hangen we maar op. De blauwe folie die het aluminium moet beschermen zullen we eraf halen; als we dat over een aantal jaren (...) moeten doen, krijgen we de lijm er misschien niet goed meer af.

13 8 2008

De empennage van de muur gehaald! Zie verder fuselage 3.